Stel je voor: een slimme assistent die monteurs helpt bij complexe reparaties, zonder dat er een senior collega in de buurt hoeft te zijn. Klinkt als toekomstmuziek? Niet voor Sanne van Mourik, Xander Terstal en Wouter Vreugdenhil, drie vierdejaars studenten Technische Bedrijfskunde aan de Hogeschool van Amsterdam. Ter voorbereiding op hun afstudeerproject, werkten zij een half jaar lang aan de ‘Virtuele Servicemonteur’, een AI oplossing die de onderhoudssector een flinke boost kan geven.
“Het tekort aan technici is een groot probleem,” legt Xander uit. “Veel ervaren monteurs gaan binnenkort met pensioen, terwijl er niet genoeg nieuwe krachten klaarstaan. De virtuele servicemonteur biedt een oplossing door kennis direct beschikbaar te maken op de werkvloer.”
Van idee naar onderzoek
Het drietal had de vrijheid om hun project zelf te kiezen en kwam al snel in contact met Jurjen Helmus, van lectoraat Digital Twins, een bevlogen begeleider die hen meteen wist te enthousiasmeren. “Zijn passie voor het onderwerp werkte aanstekelijk,” zegt Sanne. “Daarnaast sprak de mix van techniek en bedrijfskunde ons enorm aan. Dit project gaf ons de kans om AI echt toe te passen in de praktijk.”
Om de implementatie van de virtuele servicemonteur in bedrijven te onderzoeken, doken de studenten ook in juridische en financiële vraagstukken. “We keken bijvoorbeeld naar de AI Act en welke gevolgen die heeft,” vertelt Xander. “Ook onderzochten we of er extra training nodig is voor medewerkers en hoe AI continu gevoed kan worden met de juiste informatie.”
Uitdagingen en verrassingen
AI mag dan actueel zijn, echt concreet onderzoek naar de toepassing ervan in de onderhoudssector is er nog weinig. “Dat maakte het lastig om betrouwbare informatie te vinden,” zegt Sanne. “Daarom hebben we veel interviews gehouden met bedrijven. Dat gaf ons waardevolle praktijkinzichten.”
Een andere uitdaging zat in de perceptie van de virtuele servicemonteur. “Sommige mensen denken dat de virtuele servicemonteur bedoeld is om monteurs te vervangen,” zegt Wouter. “Maar dat is absoluut niet het doel. Het gaat juist om ondersteuning. Monteurs kunnen hierdoor efficiënter werken en sneller oplossingen vinden.”
Daarnaast was inputvalidatie een struikelblok. “Een AI-systeem moet exact begrijpen wat iemand bedoelt,” legt Xander uit. “Als je een vraag hebt over een afzuigkap, moet het systeem eerst weten of je het over een keukenafzuigkap hebt of over een industriële lasafzuiging. Het vraagt veel rekenkracht om de vraag scherp te krijgen.”
De toekomst van AI in de techniek
Dat AI een grote rol gaat spelen in de sector, daar zijn de studenten van overtuigd. “Bedrijven die dit slim implementeren, kunnen de werkdruk verlagen en hun service verbeteren,” zegt Sanne. “Maar werknemers moeten hier wel in meegenomen worden. Anders krijg je weerstand.”
Ook voor hun eigen toekomst hebben ze veel geleerd. “Voorheen had ik niets met AI,” geeft Xander toe. “Maar nu begrijp ik veel beter hoe je zo’n systeem opzet en implementeert. Dat is waardevolle kennis voor later.”
Hun advies voor andere studenten? “Begin met een duidelijke focus,” zegt Wouter. “Wat wil je bereiken en wat is er al bekend? En praat met mensen uit de praktijk, die kennis is onmisbaar.”
Met hun onderzoek hebben de studenten niet alleen een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de virtuele servicemonteur, maar ook waardevolle inzichten opgedaan die hen in hun verdere loopbaan van pas zullen komen. “En wie weet,” lacht Sanne, “zien we ons idee straks echt terug op de werkvloer!”
