EKB gaat voor een pragmatische aanpak

Wat als technici bij elke storing of complexe installatie direct een digitale collega kunnen raadplegen? Bij EKB uit Beverwijk bouwen ze gestaag aan dat toekomstbeeld. Met steun van TechValley en de Hogeschool van Amsterdam ontwikkelt het bedrijf chat-EKB: een interne AI-assistent die bedrijfskennis toegankelijk maakt en collega’s ondersteunt in hun dagelijks werk. Niet als vervanger, maar als slimme aanvulling. AI Engineer Jasper Verhoef deelt de weg die EKB aflegt. Die zit vol hobbels, inzichten en heel concrete resultaten.

Van digitale servicemonteur naar Chat‑EKB

EKB is systeemintegrator voor industriële automatisering en helpt productiebedrijven met onder meer machine vision, robotica en elektrotechniek. De afgelopen jaren ontstond de ambitie om ook AI te benutten binnen het bedrijf. Jasper Verhoef: “We waren twee jaar geleden echt nog beginners op dit vlak. Dankzij TechValley kwamen we in contact met andere bedrijven en studenten. Dat versnelt het leerproces enorm. Alleen hadden we dit nooit zo snel van de grond gekregen.”

De eerste stap was de digitale servicemonteur: een experiment dat EKB opzette binnen het TechValley-netwerk en met studententeams van de Hogeschool van Amsterdam. Dit project maakte deel uit van het Europese EDIH-programma, waarin zes Noord-Hollandse pilotbedrijven – waaronder EKB – samenwerkten met onderwijsinstellingen om te experimenteren met digitale innovaties. “We hebben een eerste versie gebouwd op eigen hardware, volledig in eigen beheer. Daar hebben we veel van geleerd. Het was onze eerste echte ervaring met large language models,” vertelt Jasper.

Op basis van die opgedane kennis koos EKB vervolgens voor een volgende, zelfstandige stap: Chat‑EKB, een eigen chatbot die intern bedrijfsdata ontsluit en door EKB zelf wordt doorontwikkeld. De ervaringen met de digitale servicemonteur, de samenwerking binnen TechValley en EDIH, en de betrokkenheid van hogescholen boden voldoende houvast om deze koers te bepalen.

Zelf hosten of werken met API’s?

EKB begon met het idee om alles intern te houden: modellen draaien op eigen servers, eigen hardware beheren. Maar dat bleek al snel onhoudbaar. “Je bent dan continu bezig met updates en onderhoud. En terwijl jij iets ontwikkelt, is er alweer een nieuw model uit. Dat is voor een mkb’er eigenlijk niet bij te benen,” zegt Jasper. Daarom stapte EKB over op het benutten van externe model‑API’s. Zo kan het team blijven innoveren, zonder alle onderliggende techniek zelf te hoeven beheren.

Met behulp van studenten en interne ontwikkelaars werden functies gebouwd voor het interpreteren van modelantwoorden, het beoordelen van de betrouwbaarheid en het verwerken van documentatie. Daarbij deed EKB een paar belangrijke inzichten op. Zo werkt informatie zoeken in tekstbestanden het best. “Het zoeken en redeneren over documenten met alleen tekst gaat nu het meest robuust,” zegt Jasper. Afbeeldingsanalyse kan op zichzelf goed, maar zodra afbeeldingen zijn ingebed in bijvoorbeeld Word-bestanden wordt het aanzienlijk lastiger.

Werk wordt niet alleen efficiënter, maar ook leuker 

De huidige versie van chat-EKB is intern al wel in gebruik. Medewerkers kunnen documenten uploaden en daar via chat gerichte vragen over stellen. “Dat scheelt veel tijd,” zegt Jasper. Ook kan Chat‑EKB automatisch basis‑Wordbestanden en Excelbestanden in EKB‑huisstijl genereren. “Dat is een mooie eerste stap,” aldus Jasper. “Uiteindelijk willen we ook volledige technische documenten kunnen opstellen op basis van code en andere bronnen, maar zover zijn we nog niet. Technici houden van bouwen en programmeren, maar documentatie maken is vaak een struikelblok. Door dat stuk aan chat-EKB over te laten wordt het werk niet alleen efficiënter, maar ook leuker.”

Belangrijk is de ‘human‑in‑the‑loop’: delen van de documentatie laat EKB door Chat‑EKB voorbereiden, maar medewerkers blijven eindverantwoordelijk. “We willen het documenteren niet compleet aan Chat‑EKB overlaten. Het is een tool die ondersteunt en waarvan de output altijd goed gecontroleerd moet worden.”

EKB werkt aan integraties met interne systemen, zoals Procos. Daarnaast wordt geëxperimenteerd met grafiek‑ en diagramgeneratie op basis van ruwe data. De digitale servicemonteur blijft relevant, maar wordt als functie in Chat‑EKB geïmplementeerd. Chat‑EKB is daarmee nadrukkelijk breder dan alleen de servicemonteur.

Adoptie: het blijft ook mensenwerk

Het bouwen van een tool is maar de helft van het werk: adoptie binnen het team vraagt minstens zoveel aandacht. “Je ziet echt verschil in hoe mensen ermee omgaan,” zegt Jasper. “Sommige collega’s weten precies hoe ze goede prompts moeten schrijven. Anderen stellen vragen waarop het systeem simpelweg nog geen antwoord heeft. We hebben daarom een interne sessie gehouden over prompt engineering en om uit te leggen wat je wel en nog niet van het systeem kan verwachten.”

De rol van ethiek en wetgeving

Naast technische en praktische uitdagingen speelt ook wetgeving een steeds grotere rol. “We zijn scherp op wat wel en niet mag,” zegt Jasper. “Met de komst van de AI Act en strengere privacyregels moet je echt weten wat je doet. Zo mag je AI bijvoorbeeld niet gebruiken voor emotionele interpretaties van mensen of om sollicitanten automatisch te beoordelen op geschiktheid. Dat soort grijze gebieden willen we koste wat het kost vermijden.”

Binnen EKB wordt daarom kritisch gekeken naar het gebruik van AI. Waar nodig worden privacywaarschuwingen toegevoegd en blijven gevoelige toepassingen buiten scope. Het doel is AI die ondersteunt, niet overneemt.

Samen sneller leren 

EKB blijft nauw betrokken bij het TechValley-netwerk. Jasper: “We werken samen met meerdere bedrijven aan vergelijkbare technieken. Grappig genoeg bleken we met vier bedrijven toevallig precies dezelfde leverancier te hebben gekozen. Dat zegt iets over de richting waarin we samen bewegen.”

Hoewel EKB niet alles kan delen, is kennisdeling binnen het netwerk wél een prioriteit. Jasper: “We vinden het belangrijk om ervaringen uit te wisselen. Niet alles hoeft openbaar, maar je kunt wel veel van elkaar leren.”

Advies aan andere mkb‑bedrijven

De komende tijd werkt EKB verder aan het verstevigen van chat-EKB. Hun advies aan andere mkb-bedrijven is helder: “Laat grote partijen eerst pionieren. Spring niet blind in elke nieuwe technologie. Begin klein, bouw op wat werkt en leer van anderen in je netwerk. AI gaat zo snel, dus blijf realistisch en weet waar je aan begint.”