Het stikstofprobleem in Nederland is groot, heel groot. De onlangs aangekondigde maatregelen zijn met name gericht op het uitkopen van boeren. Iets dat volgens Lise van Dijk, die haar onderzoek naar de stikstofreductie in Salland onlangs heeft afgerond, ook anders kan. Er zijn ontzettend mooie oplossingen beschikbaar, vindt ze. ‘Als alle boeren met een innovatie als de stikstofkraker Gazoo aan de slag zouden gaan, hoeft er niemand onteigend te worden.’ Lise vertelt over het onderzoek en haar bevindingen.

Stikstof reduceren in Salland
Naast melkveehouder, is Lise ook 4e jaars student aan Aeres Hogeschool. Eind van dit schooljaar studeert ze af. Tijdens haar laatste studiejaar volgde ze een stage bij JOZ en per eind juni is ze hier officieel in dienst als Junior Adviseur en Dataspecialist. Tijdens haar stageperiode deed Lise onderzoek naar de mogelijkheden om stikstof te reduceren in het gebied Salland.

‘Vanuit 1 van de gebiedsteams van de Provincie Overijssel kwam de vraag hoe de stikstofuitstoot in Salland met 30% kan worden verminderd’, vertelt Lise. ‘Om daar antwoord op te krijgen, ben ik in maart 2022 een onderzoek gestart. De uitkomsten van dit onderzoek zijn heel interessant, zeker ook met het oog op de maatregelen die landelijk zijn aangekondigd.’

Lise onderzocht hoeveel stikstofuitstoot er in Salland is. Hiervoor gebruikte ze onder andere cijfers uit de database van de Provincie Overijssel. ‘Ik keek naar het aantal melkveebedrijven en de gemiddelde uitstoot per bedrijf’, zegt ze. ‘Om de uitstoot van stikstof drastisch te verminderen, kun je bedrijven gaan uitkopen. Maar je kunt ook de stikstofkraker Gazoo inzetten. Die 2 zaken heb ik in mijn onderzoek tegenover elkaar gezet. Wat blijkt? De kostenverschillen zijn ontzettend groot.’

‘Als de overheid zich puur zou richten op de opkoop van bedrijven voor het reduceren van die 30% stikstof, dan zou je in Salland 146 melkveebedrijven en 17 varkensbedrijven moeten uitkopen’, legt Lise uit. ‘Dat kost de overheid alleen al voor de grond (gebaseerd op een gemiddelde prijs per hectare van € 63.700) en varkensrechten maar liefst € 581 miljoen. Als je daartegenover op meerdere bedrijven Gazoo’s neerzet om datzelfde stikstofpercentage te reduceren, kost het de overheid maar € 91 miljoen.’

‘Naast kosten voor het land, heeft de overheid bij uitkoop ook nog te maken met kosten voor de dieren, de gebouwen en bijvoorbeeld de fosfaatrechten’, gaat Lise verder. ‘Dit soort kosten heb ik in het onderzoek niet meegenomen, omdat hier door de enorme diversiteit in de gebouwen bijna geen gemiddelde aan te hangen is. Dat betekent dus eigenlijk dat de kosten in geval van uitkoop nog veel hoger uitkomen dan die € 581 miljoen. Dat maakt het inzetten van Gazoo’s dus nog veel aantrekkelijker.’

Vertrouwen en verantwoordelijkheid
In april presenteerde Lise de uitkomsten van haar onderzoek aan het gebiedsteam van Salland. ‘Het team was erg positief over de uitkomsten, vertelt ze. ‘Het is nog niet duidelijk of de Provincie Overijssel iets met de uitkomsten gaat doen, maar ik heb het gebiedsteam, samen met mijn collega’s bij JOZ, hoe dan ook de ogen geopend.’

‘Over die collega’s gesproken. Ik ben ontzettend blij dat ik stage heb mogen lopen bij JOZ en dat ik met deze fijne mensen mag blijven werken. Ik kwam terecht in een klein, maar hecht team dat zich volledig focust op de stikstofkraker. Ik schakelde intern met monteurs, tekenaars, software engineers, de projectcoördinator en met de productmanager. Teamleden die stuk voor stuk enorm betrokken zijn en mij vanaf het allereerste begin de kans hebben gegeven om werkzaamheden zelfstandig op te pakken. Ik kreeg meteen het vertrouwen en veel verantwoordelijkheid. Ik heb me bij JOZ vanaf de start nooit een stagiair, maar écht een medewerker gevoeld.’

Wil je meer weten?
Wil je meer weten over de stikstofkraker Gazoo of JOZ? Neem contact op met JOZ via hun contactformulier. Wil je ook stagelopen bij JOZ, bekijk de afstudeerstages en solliciteer!

Dit artikel is geschreven door JOZ en door TechValley gedeeld.